Theo Loevendie (Amsterdam, 1930) behoort tot de belangrijkste grootheden in de moderne Nederlandse jazz, hij is een van de voorlopers van de spraakmakende Nederlandse avant-garde jazz, samen met Mischa Mengelberg, Willem Breuker, Willem van Maanen, Han Bennink e.v.a. die furore maakten in de Internationale jazzscene. Hij studeerde compositie en klarinet aan het Amsterdamse Conservatorium, hij hield zich lange tijd bezig met jazz, vanaf 1968 schreef hij ook eigentijdse klassieke muziek, waaronder opera’s en orkestwerken, vanaf 1970 geeft hij les in compositie aan diverse conservatoria. Hij liet zich vaak inspireren door Turkse muziek waarmee hij in aanraking kwam door zijn huwelijk met Jale Dedeoglu afkomstig uit Trabzon. Hij is actief met groepen als het Theo Loevendie Consort, Brevis met o.a. Egon Kracht, Theo Loevendie kwintet en Ensemble Ziggurat. Werkte samen met Nedly Elstak, Boy Edgar, Harry Sparnaai en Polo de Haas, allemaal spraakmakende muzikanten in de geïmproviseerde muziek, maar niet in de meer populaire stromingen in de jazz, maar dan duikt daar de naam op van Hans Dulfer en met hem maakte hij ook enkele albums, maar het moet gezegd dat was in de tijd dat Hans nog verkeerde in de progressieve jazzkringen en mede oprichter was van het BIM huis, het kan verkeren. Ik heb al die muzikanten uit de later dissonante stromingen ooit zien samenspelen en dat gaf zo op het oor nooit problemen, het leidde vaak tot interessante muziek met weliswaar een verschillende invalshoek maar daarom wel spannend.

En dan is er nu een nieuwe cd van Theo Loevendie opgenomen in het Conservatorium van Amsterdam met de Welligtonians, vernoemd naar café Welling waar Loevendie een paar keer per jaar concerten geeft. De Wellingtonians bestaan uit een combinatie van oude rotten en jonkies uit de Nederlandse jazz. Wolter Wierbos (1947), trombonist, behoort tot de oude garde, hij won in 1995 de Boy Edgarprijs , gitarist/componist Maarten van der Grinten (1962) is ook al jarenlang onderdeel van de Nederlandse jazzscene, Oene van Geel, violist/componist (1973) loopt ook al lang mee. De Amerikaanse drummer Steve Altenberg (1963) is al jarenlang werkzaam in Nederland en geeft les aan het Prins Claus Conservatorium in Groningen, saxofonist Gideon Tazelaar (1997) en bassist Tijs Klaassen (1993) zijn relatieve nieuwkomers.

Het resultaat van deze samenwerking is weer een typisch geslaagd voorbeeld van de Nederlandse jazz, ontstaan ergens in de jaren ’70 met veel instrumentele hoogstandjes en humoristische uitstapjes en het vinden van andere uitgangspunten dan die van de Amerikaanse jazz. Ook hier vinden we dat terug, niet alleen in de titels maar ook in de gevarieerde muziek die boeit van begin tot het eind en alsof het nog nodig was, bewijst wat een begenadigd componist Theo Loevendie is. Het begint al met het eerste nummer “Bayram”, dat start met een vrolijk walsje waarin de trombone van Wierbos een hoofdrol speelt, langzamerhand verdiept de muziek zich in complexere patronen met fraai spel van Oene op zijn altviool, het vrolijke thema keert aan het eind weer terug. Een waar genoegen om naar deze hersenspinsels van Theo te luisteren! Verstilde klanken horen we in “Ground 1 : Anna” waarin Maarten excelleert op zijn gitaar. “Finch Eye” schreef Theo ter gelegenheid van de 80ste verjaardag van schrijver/dichter Simon Vinkenoog (Finch eye). Een swingend muziekstuk met fraaie solo’s van Tazelaar en van der Grinten. “A Smart Lapwing” begint met larmoyante tromboneklanken als in een echte smartlap (zie de titel of bedoelt Theo hier een slimme kievit ?) De humor is nooit ver weg bij Loevendie zo ook in “Lazy Ted” met uiterst beeldende muziek, de instrumenten beelden het geluid uit van een slenterende wandelaar, lazy Ted. Bijzonder fraai is ook het romantische “May in Mokum” met gloedvol spel van Gideon Tazelaar en tedere klanken van Theo, een passend einde van een bijzonder geslaagd album.

Het album was onderdeel van het bijzondere drieluik dat in oktober werd gepresenteerd, “Loevendie Triple Package” bestaande uit de compositietechnieken van Loevendie in boekvorm en vormgegeven als een vraaggesprek tussen Gerard van Wolferen en Theo Loevendie, buitengewoon interessant om te lezen. Daarnaast is er het “Loeboek” met de partituren van 40 jazzcomposities van Theo, genoteerd door gitarist Maarten van der Grinten al jarenlang de vaste partner van Theo bij de zondagmiddag concerten in het Amsterdamse café Welling. Tenslotte is er de hierboven besproken cd “Grounds” met 11 composities van Loevendie. Het album is ook los verkrijgbaar.

Jan van Leersum.